Pelé, de Braziliaanse koning van het voetbal die een recordaantal van drie WK's won en een van de meest indrukwekkende sportfiguren van de vorige eeuw werd, stierf donderdag. Hij was 82.
De vaandeldrager van "het mooie spel" had sinds 2021 een behandeling voor darmkanker ondergaan. Hij was de afgelopen maand met meerdere kwalen in het ziekenhuis opgenomen.
Zijn agent Joe Fraga bevestigde zijn dood.
Pelé wordt algemeen beschouwd als een van de grootste spelers van het voetbal en bracht bijna twee decennia door met het betoveren van fans en het oogverblinden van tegenstanders als de meest productieve scorer van het spel met de Braziliaanse club Santos en het Braziliaanse nationale team.
Zijn gratie, atletisch vermogen en betoverende bewegingen transfixeerden spelers en fans. Hij orkestreerde een snelle, vloeiende stijl die een revolutie teweegbracht in de sport - een samba-achtige flair die de elegantie van zijn land op het veld personifieerde.
Hij droeg Brazilië naar voetbalhoogten en werd een wereldwijde ambassadeur voor zijn sport in een reis die begon in de straten van de staat Sao Paulo, waar hij een sok vol kranten of vodden zou schoppen.
In het gesprek over de grootste spelers van het voetbal worden naast Pelé alleen wijlen Diego Maradona, Lionel Messi en Cristiano Ronaldo genoemd.
Verschillende bronnen, waarbij verschillende sets wedstrijden worden geteld, vermelden Pelé's doeltotalen ergens tussen 650 (competitiewedstrijden) en 1.281 (alle seniorenwedstrijden, sommige tegen competitie op laag niveau.)
De speler die "The King" zou worden genoemd, werd op 17-jarige leeftijd aan de wereld voorgesteld op het WK 1958 in Zweden, de jongste speler ooit op het toernooi. Hij werd van het veld gedragen op de schouders van teamgenoten na het scoren van twee doelpunten in de 5-2 overwinning van Brazilië op het gastland in de finale.
Blessures beperkten hem tot slechts twee wedstrijden toen Brazilië in 1962 de wereldtitel behield, maar Pelé was het embleem van de WK-triomf van zijn land in 1970 in Mexico. Hij scoorde in de finale en zette Carlos Alberto op met een nonchalante pass voor het laatste doelpunt in een 4-1 overwinning op Italië.
Het beeld van Pelé in een heldere, gele Braziliaanse trui, met de nummer 10 op de rug gestempeld, blijft overal leven bij voetbalfans. Net als zijn handelsmerkdoelviering -- een sprong met een rechtervuist stuwkracht hoog boven zijn hoofd.
Pelé's bekendheid was zodanig dat in 1967 facties van een burgeroorlog in Nigeria instemden met een kort staakt-het-vuren zodat hij een tentoonstellingswedstrijd in het land kon spelen. Hij werd in 1997 geridderd door de Britse koningin Elizabeth II. Toen hij Washington bezocht om het spel in Noord-Amerika populair te maken, stak hij als eerste zijn hand uit.
"Mijn naam is Ronald Reagan, ik ben de president van de Verenigde Staten van Amerika", zei de gastheer tegen zijn bezoeker. "Maar je hoeft jezelf niet voor te stellen, want iedereen weet wie Pelé is."
Pelé was de eerste moderne zwarte nationale held van Brazilië, maar sprak zelden over racisme in een land waar de rijken en machtigen de neiging hebben om uit de blanke minderheid te komen.
Tegengestelde fans beschimpten Pelé thuis en over de hele wereld met apenzangen.
"Hij zei dat hij nooit zou spelen als hij elke keer moest stoppen als hij die gezangen hoorde", zegt Angelica Basthi, een van Pelé's biografen. "Hij is de sleutel tot de trots van zwarte mensen op Brazilië, maar wilde nooit een vaandeldrager zijn."
Pelé's leven na voetbal nam vele vormen aan. Hij was een politicus -- de buitengewone minister van Sport van Brazilië -- een rijke zakenman en een ambassadeur voor UNESCO en de Verenigde Naties.
Hij had rollen in films, soapseries en componeerde zelfs liedjes en nam cd's op met populaire Braziliaanse muziek.
Naarmate zijn gezondheid verslechterde, kwamen zijn reizen en uiterlijk minder vaak voor. Hij werd tijdens zijn laatste jaren vaak in een rolstoel gezien en woonde geen ceremonie bij om een standbeeld van hem te onthullen dat het Braziliaanse WK-team van 1970 vertegenwoordigde. Pelé bracht zijn 80e verjaardag geïsoleerd door met een paar familieleden in een strandhuis.
Geboren Edson Arantes do Nascimento, in het kleine stadje Tres Coracoes in het binnenland van de staat Minas Gerais op oktober. 23, 1940, Pelé groeide op glanzende schoenen om zijn bescheiden voetbaluitrusting te kopen.
Pelé's talent trok de aandacht toen hij 11 was, en een lokale professionele speler bracht hem naar de jeugdploegen van Santos. Het duurde niet lang voordat hij de senior ploeg haalde.
Ondanks zijn jeugd en 5-foot-8 frame scoorde hij tegen volwassen mannen met hetzelfde gemak dat hij toonde tegen vrienden thuis. Hij debuteerde op 16-jarige leeftijd bij de Braziliaanse club in 1956, en de club kreeg al snel wereldwijde erkenning.
De naam Pelé kwam van hem die de naam van een speler genaamd Bilé verkeerd uitsprak.
Hij ging naar het WK 1958 als reserve, maar werd een belangrijke speler voor het kampioenschapsteam van zijn land. Zijn eerste doelpunt, waarin hij de bal over het hoofd van een verdediger gooide en om hem heen racete om hem naar huis te volleybal, werd uitgeroepen tot een van de beste in de geschiedenis van het WK.
Het WK 1966 in Engeland -- gewonnen door de gastheren -- was bitter voor Pelé, toen al beschouwd als 's werelds beste speler. Brazilië werd knock-out geslagen in de groepsfase en Pelé, boos op de ruwe behandeling, zwoer dat het zijn laatste WK was.
Hij veranderde van gedachten en werd verjongd op het WK 1970. In een wedstrijd tegen Engeland sloeg hij een kopbal voor een bepaalde score, maar de grote doelman Gordon Banks draaide de bal in een verbazingwekkende zet over de lat. Pelé vergeleek de redding - een van de beste in de geschiedenis van het WK - met een "zalm die een waterval beklimt". Later scoorde hij het openingsdoelpunt in de finale tegen Italië, zijn laatste WK-wedstrijd.
In totaal speelde Pelé 114 wedstrijden met Brazilië en scoorde een recordaantal van 95 doelpunten, waaronder 77 in officiële wedstrijden.
Zijn run met Santos strekte zich uit over drie decennia totdat hij na het seizoen 1972 semi-pensioen ging. Rijke Europese clubs probeerden hem te ondertekenen, maar de Braziliaanse regering kwam tussenbeide om te voorkomen dat hij werd verkocht en verklaarde hem een nationale schat.
Op het veld dreef Pelé's energie, visie en verbeeldingskracht een begaafd Braziliaans nationaal team met een snelle, vloeiende speelstijl die een voorbeeld was van "O Jogo Bonito" -- Portugees voor "The Beautiful Game". Zijn autobiografie uit 1977, "My Life and the Beautiful Game", maakte de uitdrukking onderdeel van het lexicon van voetbal.
In 1975 trad hij toe tot de New York Cosmos van de North American Soccer League. Hoewel hij 34 en voorbij zijn bloei was, gaf Pelé voetbal een hoger profiel in Noord-Amerika. Hij leidde de Cosmos naar de landstitel van 1977 en scoorde 64 doelpunten in drie seizoenen.
Pelé beëindigde zijn carrière op 1 oktober 1977 in een tentoonstelling tussen de Cosmos en Santos voor een menigte in New Jersey van zo'n 77.000. Hij speelde de helft van het spel met elke club. Onder de hoogwaardigheidsbekleders bij de hand was misschien wel de enige andere atleet wiens bekendheid de hele wereld overspande - Muhammad Ali.
Pelé zou moeilijke tijden in zijn persoonlijke leven doorstaan, vooral toen zijn zoon Edinho werd gearresteerd op beschuldiging van drugsgerelateerde aanklachten. Pelé had twee buitenechtelijke dochters en vijf kinderen uit zijn eerste twee huwelijken, met Rosemeri dos Reis Cholbi en Assiria Seixas Lemos. Later trouwde hij met zakenvrouw Marcia Cibele Aoki.